Бибилэтиэкэ күнүгэр “Кинигэ – олохпут тутула” диэн клип “Саха” НКИХ “Саҥа күн” биэриитигэр сүрэхтэннэ. Көрүҥ, сэргээҥ, тарҕатыҥ. Биһирээбит буоллаххытына, “лайк” сүрэҕин баттаан биллэрээриҥ.

Ыам ыйын 27 күнүгэр, Бибилэтиэкэ бүтүн Арассыыйатааҕы күнүнэн, саха тэлэбиидэнньэтин “Саҥа күн” биэриитигэр “Кинигэ – олохпут тутула” диэн клип сүрэхтэниитэ буолуоҕа. Саха Сиригэр кинигэ туһунан, арааһа, бу бастакы клип буолуохтаах.  Клиби устуу идиэйэтэ соһуччу үөскээбитэ. Ол курдук, Хатас нэһилиэгин П.Н. уонна Н.Е. Самсоновтар ааттарынан оскуола бибилэтиэкэрдэрэ Татьяна Антонова, Елена Гаврильева биир идэлээхтэригэр сэминээр ыыталларыгар, туох эрэ Далее…

Бу күннэргэ өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн Тиһэх чуораан лыҥкыныы тыаһыыр: үөрэх дьыла түмүктэммитин биллэрэн, төрдүстэри алын сүһүөх кылаастан улахан оскуолаҕа атааран, тохсустар ситэтэ суох орто үөрэх үктэлин дабайбыттарын бигэргэтэн, уон бииристэргэ олох киэҥ аартыга арыллыбытын туоһулаан… Дьокуускай куорат Сайсары күөлүн кытылыгар турар Саха политехническай лицейи быйыл 105 үөрэнээччи бүтэрдэ: XI “а”-лар – инженернэй кылаас (сал. Наталья Прокопьевна Далее…

Улуу Кыайыы 80 үбүлүөйдээх күнүгэр П.А. Ойуунускай аатынан Саха академическай тыйаатырыгар Анна Ахматова «Реквием» поэматын, Үҥкүү национальнай тыйаатырын оркестрын доҕуһуолунан, Сардаана Амгинская тылбааһынан, режиссёр Карл Сергучев туруоруутунан дьүһүйүү буолла. Урут Зоя Багынанова соҕотоҕун ааҕар эбит буоллаҕына, бу сырыыга 9 артыыска аахта. Сирдээҕи түбүк уонна айар кут Бу «Реквием» дьүһүйүүнү туруоруу мин хараҕым ортотугар барбыта. 2004 Далее…

Бүгүн ыам ыйын 21 күнүгэр Саха Сирин үрдүнэн ырыа алыптаах дорҕооно дуораһыйар, дьикти дьүрүскэнэ дьиэрэһийэр, иэйиилээх матыыптара кутуллар түһүлгэлэрэ түстэнэллэр. Ырыа күнэ официальнайдык 2022 сылтан бэлиэтэнэр. Ил Дархан ыйааҕа тахсыаҕыттан ыла. Ол иннинэ норуот күүһүнэн ыытыллан кэлбитэ. Маныаха 2013 сыллаахха туһугар туспа рекорд олохтоммутун ахтар оруннаах: 3000 киһи “Өрөгөй” спорт уораҕайыгар мустан ыллаабыта. Бу сомоҕолоһуу Далее…

 “Ay Yola” бөлөх “Хумай” диэн ырыата аан дойдуга аатырда. Үгүс киһи башкирдар “Урал Батыр” диэн эпостаахтарын биллэ, ону ааһан өссө персонажтарын кытары билистэ – куба-кыыс Хумай халлаан көтөрдөрүн баһылыга Самрау диэн аҕалаах уонна Күн ийэлээх эбит. Бу ырыа түүр омуктар култуураларыгар болҕомтону күүһүртэ, ыччат бэйэтин төрдүн-төбөтүн, төрүт үгэһин, тылын-өһүн үөрэтэригэр күөртүүр күүс буолла. Биһиги да Далее…

Сахаларга дьып-дьап диэн тыл баар. Ис хоһоонун тылдьыкка “түргэнник, уурбут-туппут курдук, барытын кичэллик, орун-оннугар” диэн быһаарбыттар. Нууччалыы “быстро, аккуратно, так, чтобы все было на своем месте” диэн тылбаастаабыттар. Дьиҥэр, киһи хамсаныытыгар сыһыаннаах. Ол эрээри мин “Иннокентий Тарбахов. Путь шефа” кинигэтин бу тыл оруобуна быһаарар эбит дии санаатым: билиҥҥи түргэн тэтимнээх кэмҥэ биир тыынынан элэҥнэччи ааҕыллар Далее…

Мин иннибэр 5 сыллааҕыта Улуу Кыайыы 75 сылыгар анаан тахсыбыт “Нэһилиэк киэн туттар дьоно» кинигэ сытар. Бу кинигэни Томпо улууһун Мэҥэ Алдан нэһилиэгин Е.П. Неймохов аатынан Кыраайы уонна литэрэтиирэни үөрэтэр түмэлин үлэһиттэрэ З.Д. Томтосова, А.П. Ефремова, М.Г. Комиссарова хомуйан оҥорбуттар. Туох да дьоһуннаах үлэ: элбэх хаартыскалаах халыҥ кинигэ. Түмэл үлэһиттэрэ нэһилиэктэрин үтүө дьонун үйэтиппиттэр. Онуоха Далее…

Кыайыы 80 сылын хас нэһилиэк, улуус, куорат ахсын бэрт тэрээһиннээхтик, өрө көтөҕүллүүлээхтик, үрдүк таһымнаахтык бэлиэтээтибит. Кэлин бу өрөгөйдөөх бырааһынньыгы хаартыскалар уонна видеокиинэлэр кэрэһилиэхтэрэ, ыччат дьоҥҥо кэпсиэхтэрэ. Ыам ыйын 9 күнүгэр Дьокуускай куорат Кыайыы болуоссатыгар сылдьыбыт бэтэрээннэри, Өлбөт үйэлээх полк халҕаһалыы хаамыытыгар кыттыбыт дьону Михаил Эверстов-Соргу түһэриилэригэр сэҥээрэ көрүҥ.

1941 с. Дьокуускай куорат военкоматыгар өстөөҕү сонно үлтү охсор санаалаах дохсун комсомолецтар көтөн түһэн, сэриигэ ыытарга бэбиэскэ көрдүүллэр. Оччолорго саханы маассабайдык саллаакка ыытыы өссө буола илигэ.  Олор истэригэр мин аҕам Иван Николаевич Никонов баара. Кини Чурапчытааҕы педучилищены бүтэрэн, Кэбээйигэ учууталынан ананан баран иһэрэ.  Балаҕан ыйын 1 күнүгэр учуобунньук-тэтэрээт кыбыныылаах, уруучука-харандаас тутуурдаах кылаас аанын үөрэ-долгуйа аһыан оннугар, бэйэтэ тылланан, Далее…