Архивы История - Страница 6 из 29 - Блоги Якутии

9 месяцев назад

Таһын көрүмэҥ, иһин көрүҥ!

Бу күһүн саха руотатыттан хас да киһи күрээн хаалтара. Аҕыйах хонуктаахха эмиэ аҕыйах киһи түөкүннэрин туһугар суукка бэриннилэр. Ол кэннэ икки киһини өйдөрө хамныырын туһунан кэбиһилиннэ. Ити түөкүн буолбут дьону суут сураҕалаан, силиэстийэлээн биллэҕинэ кинилэр икки-үс сыллаахтан кырааһыт, бөдөҥньүт буолтар эбит. Маннык дьоннор Кыһыл Аармыйаҕа түбэһэн ааты алдьаталларыгар буруйдаахтар уокругтар сууттара, кинилэр киһини төрдүттэн-төбөтүттэн билбэккэ ахсааны Далее…

9 месяцев назад

Кыһыл аармыйа олоҕо

Саллааттан күрээбит буруйданна Кулун тутар 3-с күнүгэр саллааттар кулууптарыгар кылаабынай суут сиэксийэтэ саллааттан күрээбит Онтуон Дьөгүөрэп диэн киһи дьыалатын көрө, бу дьыала туһунан буруйдааччынан кэлбит Дьокуускай уокуруг борокуруора т. Банамарыап, көмүскээччинэн Попуоп. Сэлиэдэбэтэл буруйдуур түмүк тыла ааҕыллыбытын кэннэ т. Банамарыап ыйан турар ыстатыйаларынан маннык-маннык холуобунай дьыалаҕа суут буруйдуохтаах диир:1) саллааттан күрээбитин туһугар,2) баран иһэн оҥочону, ол Далее…

9 месяцев назад

Дьахтар күнэ

Кулун тутар ый 8 күнүгэр аан дойду үрдүнэн буолар үлэһит, бааһынай дьахтарын күнэ. Бу күн буолар баайдар баттаан олорор сирдэригэр үлэһит бааһынай дьахталлара хара батталы кытта охсуһар күннэрэ. Маннык күҥҥэ аан дойду дьахталлара холбоһон мунньустан көрөллөр, күүстэрин-уохтарын баайдары кытта охсуһарга көрдөрөллөр. Бастаан бу күн оҥоһуллубута 1910 сылга 2-с аан дойду өрөбөлүүссүйэ диэки үлэлиир дьахталлар мунньахтарынан. Бу күн Далее…

9 месяцев назад

Ө.Дь. Кулакуоскай үбүлүөйэ

“Саха омук” киин бырабылыанньатын ууруутунан бу кулун тутар ортотун диэки Өлөксөй Дьэлиһиэйэп Кулакуоскай 25 сыл тухары саха литературатыгар үлэлээбитин туһунан үбүлүөй (бырааһынньык оҥорор). Ол үбүлүөйү дьаһайарга туспа кэмииссийэ оҥоһулунна: А. Сопуруонап, А. Байаарап, Г. Куолиэсап. Киин бырабылыанньа бу тэрилтэҕэ кыттыан баҕалаах сууттары, органисаассыйалары, тас да дьону көрдөһөр: ол талыллыбыт кэмииссийэҕэ хайдах быһыылаахтык көмөлөһөргүтүн биллэриҥ диэн. Бырабылыанньыйа. Далее…

9 месяцев назад

Дэлэгээт Уйбаан аатын чиэстээхтик сүгэбит

Гражданскай сэрии дьоруойа, аатырбыт разведчик Иван Иванович Константинов-Дэлэгээт Уйбаан быйыл аата дорҕоонноохтук ааттанарыгар түөрт үөрүүлээх төрүөт баар: күн сирин көрбүтэ 135 сыла,  бэрэссэдээтэллээбит “Тэҥнэбил” артыала Саха сиригэр бастакынан тэриллибитэ 100 сыла, кини аатын сүгэр Амма улууһун Сулҕаччы оскуолата төрүттэммитэ 130 сыла уонна кини туһунан кинигэ бэчээттэнэн таҕыста. Кинигэни Дэлэгээт Уйбаан сиэнэ, Таатта улууһун Тыараһа орто оскуолатын учуутала, СӨ үөрэҕириитин туйгуна Рена Нотаровна Егорова хомуйан Далее…

9 месяцев назад

Өксөкүлээххэ сүгүрүйэн

Айар тыл аҕата, бөлүһүөк суруйааччы Алексей Елисеевич Кулаковскай-Өксөкүлээх Өлөксөй бүгүн, ол эбэтэр кулун тутар 16 күнүгэр, төрөөбүтэ 148 сылын бэлиэтээн, үгэскэ кубулуйбут сүгүрүйүү түмсүүтэ Дьокуускайга буолан ааста. Доҕордоһуу болуоссатыгар баар мэҥэ тааһыгар уопсастыбаннас сибэкки дьөрбөтүн уурда, сиэнэ Лариса Реасовна Кулаковская, култуура миниистирин солбуйааччы Мария Турантаева, Саха сирин суруйааччыларын сойууһун бэрэссэдээтэлэ Гаврил Андросов уо.д.а. тыл эттилэр. Далее…

9 месяцев назад

Дурда-хахха буолар Айыы бухатыырын санатара

Доҕорбут Василий Иванович Босиков-Босяк 1973 сыллаахха Саха судаарыстыбаннай университетын саха салаатын бүтэрбитэ. Кинилэр куурустара, чахчы да, чаҕылхай этэ. Онно киирэн үөрэнэр – киһиэхэ эрэ тиксибэт үрдүк ситиһии буолара. Ахтыылартан аахтахха, Харысхал, Доллу курдук өрүөллэр, киирии эксээмэннэргэ баалларынан хапсыбакка, кыайан ааспатахтар эбит. Кинилэр кэлин киэҥник биллэр дьон буолбуттара. Сэмэн Тумат эмиэ баала тиийбэккэ, кэтэхтэн үөрэххэ киирэн Далее…

9 месяцев назад

Таатта Баайаҕата – төрүт дорҕоон иккис тыынын ылбыт дойдута

Кулун тутар 6 күнүгэр Саха Сирин норуоттарын муусукатын уонна фольклорун түмэлигэр, Норуот маастарын күнүн бэлиэтээһин чэрчитинэн, “Мастера-изготовители струнных инструментов саха” каталог биһирэмэ буолла.  Кинигэни билиһиннэрэр тэрээһиҥҥэ мусуой дириэктэрэ Мария Ильинична Корнилова: “Бу каталог Аиза Петровна Решетникова төрөөбүтэ 80, “Кыл саха” ансаамбыла төрүттэммитэ 10 сылларыгар, итиэннэ саха төрүт үстүрүмүөннэрин оҥорор маастардар айымньыларын үөрэтиигэ ананар”, – диэн Далее…

9 месяцев назад

Сир суута көр (Мэҥэ улууһа)

Бу сайыҥҥы дьыл Бахсы, Дойдуунскай нэһилиэк буоланнар Улуу Арыы быһаҕаһын аҥардаспыттара: хоту өттүн Бахсы ылбыта; соҕуруу өттүн олохтоох ылбыта.  Олохтоох дьон бэрт үчүгэйдик оттоон сиэтилэр; онтон Бахсыттан 3 киһи киирэн бэрт аҕыйах паай сири оттоон баран быраҕан кэбистилэр. Бырахпыт сирдэрэ бэккэ үүммүт этэ. Хата ону сылгы, ынах мэччийэн туһанна. Онон, мин санаабар, арай бэрт улахан сут кэллэҕинэ Далее…

9 месяцев назад

Дьүпсүн олоҕуттан (үөрэх чааһа)

Улууска быйыл биир оскуола баар, 90-тан тахса үөрэнээччи оҕолоох, онно икки учууталлаах. Пансиоҥҥа 14 оҕо баара, бары тулаайах, утуйар да таҥастара суох оҕолор. Сорохторо оһох аттыгар олох мас тардан баран түһэн сыталлар. Дьиэлэрэ буоллаҕына күнүс оһох оттуллубутун кэннэ +9° тымныы буолар, онтон түүн -6°-7° буолар. Бу маннык тымныы дьиэҕэ оҕолор, быһыыта, тымныйан ыалдьыыһыктар, ыалдьаллар даҕаны. Оһохторо Далее…