Удьуор утум учууталлар

Учуутал… Бу тылга биhиги олохпут сарсыҥҥыта, кэлэр кэскилэ иhиллэргэ дылы. Учууталга кэнчээри ыччаты иитии, үөрэтии үрдүк аналын итэҕэйэллэр. Баппаҕаайы норуот учуутала М. А. Алексеев аатын сүгэр оскуолатыгар муус устар 3 күнүгэр биир ураты күн буолла.

Идэ, талаан биир үксүн утумнаан бэриллэр. Биһиги улуустан өрөспүүбүлүкэҕэ биллэр удьуор утум учууталлар – Харлампьевтар буолаллар. Кинилэри Саха Өрөспүүбүлүкэтин педагогтарын династияларын бэлиэтин ылбыттарын чиэстиир суолталаах тэрээhин өрө көтөҕүллүүлээхтик буолан ааста.

Харлампьевтар династияларыгар учуутал идэлээх 28 киһи баар. Кинилэр холбоон педагогическай ыстаастара – 747 сыл.

Учуутал удьуор утумун саҕалааччыларынан кинилэр тапталлаах төрөппүттэрэ буолаллар: Аҕа дойду Улуу сэриитин бэтэрээнэ, Бочуот Знага орден кавалера, “Гражданскай килбиэн” бэлиэ туhааннааҕа, Бүлүү улууhун уонна Баппаҕаайы нэhилиэгин Бочуоттаах гражданина Афанасий Гаврильевич Харлампьев, ССРС уонна РСФСР үөрэҕириитин туйгуна, Герой ийэ, “1941-1945 сс. Аҕа дойду Улуу сэриитигэр килбиэннээх үлэтин иhин” мэтээллээх, 41 сыл устата алын кылаас оҕо кутун туппут учуутала Федорова Екатерина Никитична.

Кинилэр 10 оҕолоруттан Валерия, София, Агния, Екатерина, Надежда учуутал идэтин таланнар, бэһиэн ситиhиилээхтик үлэлии-хамсыы сылдьаллар. Бу династияны билигин саамай улахан кыыстара, Горнай улууһун Бэрдьигэстээх Семен Данилов аатынан 1-кы №-дээх орто оскуолатын учуутала, РФ үөрэҕириитин бочуоттаах үлэhитэ, СӨ үөрэҕириитин туйгуна, “Учууталлар учууталлара” бэлиэ туһааннааҕа Стручкова Валерия Афанасьевна иилиир-саҕалыыр.

Афанасий Гаврильевич быраата Марк Гаврильевич Харлампьев – РСФСР үөрэҕириитин туйгуна, РФ үөрэҕириитин тиһигин Бочуоттаах үлэhитэ.

Балыстара, өр сылларга оҕо уhуйаанын сэбиэдиссэйинэн үлэлээбит, педагогическай үлэ бэтэрээнэ Елена Гаврильевна Харлампьева.

Ыалдьыттарбытын ахтар, саныыр тапталлаах дойдуларыгар үктэммиттэринэн, сыт таhааран арчылаан, арыылаах алаадьынан айах тутан көрүстүбүт.

Афанасий Гаврильевич, Екатерина Никитична үлэлиир кэмнэригэр туттубут тэриллэрин, докумуоннарын, үлэлэрин, хаартыскаларын, араас таhымнаах наҕараадаларын көрдөрөр быыстапка тэрилиннэ.

Филиппов Игорь Владимирович муспут баай кэллиэксийэтин быыстапката болҕомтону тарта, урукку оҕо сааhы, үөрэммит кэмнэри санатта: Сэбиэскэй Сойуус саҕанааҕы үөрэх тээбириннэрэ, открыткалар, пионерскай тэрилтэ атрибуттара, школьнай формалар, букубаар, учуобунньук арааhа.

Оскуолабыт дириэктэрэ Алексеев Прокопий Анатольевич Харлампьевтар СӨ педагогтарын династияларын бэлиэтин хас биирдиилэригэр үөрүүлээх быhыыга-майгыга туттартаата.

Улуустааҕы үөрэх салалтатын начаалынньыгын солбуйааччы Филиппова Наталья Алексеевна видео-эҕэрдэтин ыыппыта. Николаева Александра Алексеевна уонна Акимова Варвара Яковлевна убаастыыр учууталларын Афанасий Гаврильевич, Екатерина Никитична тустарынан өйтөн сүппэт үгүс үтүө түгэннэри өйдөөн-санаан ахтан аастылар.

Аскалон Семенов “Илбэҥэм” ырыатыгар оскуола учууталларын “Оhуор” ансаамбылын үҥкүүтүнэн, сиэн уол, III кылаас үөрэнээччитэ Харлампьев Иннокентий “Оскуолаҕа сүүрэбин”, “Веселые нотки” хор толоруутугар “Сахам сирэ” ырыаларынан кэлбит ыалдьыттарбытын эҕэрдэлээтибит. Алексеев Гаврил Иванович “Учууталбар” ырыатын бары тэҥҥэ ылластыбыт.

“Лучший выпускник” диэн биирдэ бэриллэр Граны Харлампьев Афанасий Гаврильевич төрөөбүт оскуолабыт 70 сыллаах үбүлүөйүгэр 1999 сыллаахха олохтообута. Быйыл 26-с төгүлүн оскуолабыт туйгун үөрэхтээх выпускнига Яковлева Радаҕа туттардылар.

Өр сылларга элбэх оҕону ааҕарга-суруйарга үөрэппит үтүө-мааны учууталбыт Федорова Екатерина Никитична үрдүк аатын маҥнайгы кылааска иҥэрии сиэригэр-туомугар оҕолоро, ийэлээх аҕаларын үйэтитэн, үлэлээбит кэрдиис кэмнэрин суруттаран, хаартыскалаан, кэрэхсэбиллээх стендэни оҥотторон, көстүүлээх сиргэ ыйаатылар.

Ону таhынан кылааска оҕолорго аналлаах сахалыы алпаабыт, Сахабыт сирин каартатын, улуустарын, дьыл кэмнэрин, сахалыы ыйдар ааттарын сиhилии көрдөрөр стендэлэри бэлэхтээн, үөрүүбүтүн үксэттилэр.

Бу кылаас аhыллыытыгар, 1956 сыллаахха, алын кылааска үөрэппит оҕото Платонов Афанасий Семенович уонна 1980 сыллаахха үөрэппит оҕото, нуучча тылын учуутала Николаева Сардана Николаевна учууталларын, бииргэ үөрэммит үөлээннээхтэрин иhирэх тылынан ахтан-санаан, тыл эттилэр.

Тэрээhин үөрүүлээх чааhын кэнниттэн кэлбит ыалдьыттарбыт учууталларга, оҕолорго аналлаах олус интэриэhинэй, баай ис хоhоонноох маастар-кылаастары, профориентационнай бэсиэдэлэри ыыттылар:

Яковлева Надежда Афанасьевна (Хаҥанас улууһун Төхтүр оскуолатын алын кылаас учуутала) учууталларга маастар-кылааһа: “Радуга детства” (развитие когнитивных способностей у младших школьников);

Архангельская Екатерина Афанасьевна (ХИФУ инженернэй-техническэй институтун дириэктэрэ) IX, X, XI кылаас үөрэнээччилэригэр бэсиэдэиэ: “ИТИ СВФУ”;

Иванова Мичилийэ Святославовна (Үөһээ Бүлүүтээҕи үөрэҕирии салалтатын научнай-методическай салайааччыта, история учуутала) учууталларга маастар-кылааһа: «Цифровые образовательные технологии в процессе обучения учащихся»;

Иванова Агния Афанасьевна (Үөһээ Бүлүүтээҕи Тамалакаан оскуолатын нуучча тылын, литературатын учуутала) учууталларга маастар-кылааһа: “Педагогика удивления на уроках русского языка и литературы”;

Кривошапкина Ираида Иннокентьевна (Дьокуускайдааҕы 35-с №дээх оскуола химия учуутала) VII, VIII кылаас оҕолоругар аһаҕас практическай уруога: «Химический эксперимент»;

Грязнухина Мария Марковна (ХИФУ “Эксплуатация и обслуживание информационных систем колледжа инфраструктурных технологий» преподавателэ) VII-XI кылаас оҕолоругар бэсиэдэтэ: «Моя будущая профессия, я будущий студент».