2 недели назад 351
Олоҥхо Омар Хайям тылынан саҥарда
“Олоҥхону ааҕабыт” диэн марафон быйыл Олоҥхо ыһыаҕар төрдүс төгүлүн ыытыллар.
Олоҕурбут усулуобуйатынан, 100 киһи П.А. Ойуунускай “Дьулуруйар Ньургун Боотур” олоҥхотун икки күн устата, быспакка-тохтоппокко, утум-ситим бэйэ-бэйэлэрин салҕаан иһэн, барытын ааҕан бүтэриэхтээхтэр.
Бу бырайыагы сэргээн, Ил Дархан Айсен Николаев, Олоҥхо ыһыаҕын тэрийэр хамыыһыйа бэрэссэдээтэлэ Сергей Местников, култуура миниистирэ Афанасий Ноев, Нерюнгри оройуонун баһылыга Роман Щегельняк көрөн-истэн бардылар.
Марафону аан бастаан тэрийэн ыыппыт Үөһээ Бүлүү улууһун кииннэммит библиотечнай ситимин дириэктэрэ Тамара Саввинова кэпсиир:
– Маҥнай 2021 сыллаахха бэйэбит улууспут иһигэр тэрийбиппит. Эһиилигэр 2022 с. Олоҥхо ыһыаҕа Үөһээ Бүлүүгэ буолбута. Оруобуна Өрөспүүбүлүкэ 100 сыла этэ, онон 100 киһини аахтарбыппыт. Турцияттан, Москубаттан тиийэ кыттыбыттара. Бары наһаа сэргээннэр, аны сыл ахсын Олоҥхо ыһыахтарыгар ыытарга биир сүбэнэн быһаарбыппыт. Тэрийэр улуус бибилэтиэкэтэ бэйэтин көрүүтүнэн сонун сүүрээни, уларытыылары киллэриэн сөп. Оттон биһиги, бу марафону төрүттээбит дьон сиэринэн, сүрүннээччи быһыытынан хаалабыт. Ыйан-кэрдэн, сүбэлээн, кыһын устата бэлэмнэнэллэригэр көмөлөһөбүт.
Елена Нитецкая, Нерюнгритааҕы кииннэммит библиотечнай ситим сүрүн библиографа:
-Быйылгы марафон уратыта – “Дьулуруйар Ньургун Боотур” олоҥхону 7 тылынан ааҕаллар: сахалыы, нууччалыы, французтуу, ангылычаанныы, эбээннии, эбэҥкилии уонна таджик-персидскэйдии.
Дьиҥэр, “Ньургун Боотур” эбэҥкилии уонна таджик-персидтии официальнай тылбааһа суох. Бэйэбит дьоммут холонон көрдүлэр. Ол курдук, Нерюнгри оройуонун Бочуоттаах гражданина, эбэҥки учуобунньугун ааптара Клавдия Иннокентьевна Макарова эбэҥкилии тылбаастаан биэрдэ. Оттон таджик общинатыттан Садбарга уонна Абдусалом Пахлавоновтар улуу бөлүһүөктэр Авиценна уонна Омар Хайям айбыт-суруйбут тылларыгар тылбаастаатылар. Бу – олоҥхону тарҕатыыга сүҥкэн суолталаах холобур.
Олоҥхону бэйэлэрин тылларынан саҥардаары, саха эпоһын кытта билистилэр. Уопсайынан, Олоҥхо ыһыаҕа төрүт олохтоох омуктар култуураларын өссө үчүгэйдик билэргэ уонна өйдүүргэ улаханнык сабыдыаллаата.
Марафоҥҥа кыттааччылары тохсунньу ыйтан хомуйан саҕалаабыппыт. Бастаан салла санаабыппыт, 100 киһини хайдах булабыт диэн. Онтон дьон бэйэтин тургутан көрөргө баҕалааҕын билэн үөрбүппүт. Оннооҕор чох хостуур бырамыысыланнаска үлэлиир кэлии оробуочайдар кытта кытыннылар. Онон бу бырайыак норуоттары эрэ сомоҕолуур буолбатах, араас идэлээх дьону эмиэ түмэр.
Абдусалом Пахлавонов, таджик омук түмсүүтүн бэрэстэбиитэлэ:
-Нерюнгрига 1000 кэриҥэ таджик олорор. “Үтүө санаа сырдыга” диэн общиналаахпыт. Күн бүгүн бэйэбит тылбытынан саҥара сылдьарбытыгар биһиги омукпут махтанар киһитэ – поэт Фирдоуси. Кини “Шахмане” диэн эпическэй поэманы суруйан хаалларбыт үтүөлээх. Бу айымньы 120 устуруокалаах. Итинтэн 94 бырыһыан тыла барыта – таджик-персидскэйдии. Эһиги олоҥхоҕут эмиэ төрүт тылгыт үйэлээх пааматынньыга эбит. Ис хоһооно да биирдиҥи – төрөөбүт дойдуга, норуоккар тапталы иҥэрэр. Ол иһин олус сэҥээрэн, олоҥхо нууччалыытын аахтыбыт уонна бэйэбит тылбытыгар тылбаастаан көрдүбүт. Бэйэм Таджикистан университетыгар таджик-персидскэй тыл учууталын үөрэҕэр үөрэммитим. Баҕа санаам – олоҥхону таджиктыы тылбаастаан, дойдубар билиһиннэрэ тарҕатыахпын.
Наталья Мыреева, Ленскэй улууһун Бэчинчэтэ:
-Олоҥхону омуктуу ааҕалларын, өйдөөбөтөрбүн даҕаны, сэҥээрэн иһиттим. Үөрэбин, манна кыттаары, атын омуктар төрүт култуурабыт туһунан өйдөбүл ыллахтара диэн. Бэйэм бу марафону таһынан, тойук уонна чабырҕах куонкурустарыгар күрэхтэһэ сылдьабын.
Саргылаана Нафанаилова, Уус Алдан улууһун Кэптэнитэ:
-Француз тылын учуутала буоламмын, французтуу ааҕалларын болҕойон иһиттим. Арааһа, урут оскуолаҕа үөрэппит кыыс аахта быһыылаах, сыыһалаах соҕустук саҥарар. Жак Карро “Ньургун Боотуру” олус үчүгэйдик тылбаастаабыта. Бу олоҥхонон биһиги Валентина Ивановна Бурнашевалыын испэктээк да туруорааччыбыт, биирдиилээн оҕолору да французтуу олоҥхолотооччубут. Тылын сөпкө этэригэр эрэ буолбакка, интонациятын, акценын барытын чочуйабыт. Мин бэйэм кыттыахпын баҕардым. Кэлэргэ сайаапканы эрдэ биэриэм этэ. Быйыл куоттаран кэбиспиппин.
Айталыын Бушуева, Мииринэй куората:
-Мин олоҥхону 2014 сылтан толоробун. Быйыл миигин бассаапка, нуучча кыыһа олоҥхолуур диэн, видеобын тарҕаппыт этилэр дии. Дьиҥэр, Мииринэй тыйаатыра олоҥхону туруорар бырайыагынан үлэлээбитэ быданнаата. “Кыһыл Ойуун”, “Улуу Кудаҥса”, “Ньургун Боотур” испэктээктэри туруора сылдьыбыппыт. Быйыл былааҥҥа – “Туналҕаннаах ньуурдаах Туйаарыма Куо” олоҥхо.
Надежда Колодезникова, Өлөөн улууһун Харыйалааҕа:
-Мин төрүт эбэҥкибин эрээри, олоҥхону сахалыы аахтым. Тылбааһа суоҕун иһин. Нерюнгрилар кылгас кэрчигин эбэҥкилии тылбаастаабыттарын биһирээтим. Бэйэм норуот маастарабын. Быыстапкаҕа тугут тыһынан кыыс оҕо кэмпилиэк таҥаһын тикпиппин көрдөрө аҕаллым. Оттон кэргэним Конон Иннокентьевич маамыкта өрүүтүгэр күрэхтэһэ сылдьар.
Надажда Павловна баҕа санаата туоллун – олоҥхобут эбэҥкилии, онтон да атын араас тылынан саҥара, сайда, саргылана турдун!
Олоҥхо ыһыаҕын түһүлгэтиттэн сырдатта: Анисия Иевлева
