5 дней назад 787
Сулустуу сыдьаайа тыкта
Спорт, үлэ бэтэрээнэ, Саха Өрөспүүбүлүкэтин үөрэҕириитин туйгуна, физкультура учуутала Константин Петрович Никифоров үбүлүөйдээх 75 сааһыгар аналлаах улуустааҕы хайыһар күрэхтэһиитэ Дэбдиргэҕэ буолан ааста.
Үбүлүөйдээх саастаах Константин Петрович Никифоров туһунан этэр эбит буоллахха, 1968 сыллаахха Игидэй оскуолатын бүтэрээт, Сэбиэскэй Аармыйа кэккэтигэр сулууспалаабыта. Ол кэннэ Петр Алексеев аатынан сопхуоска оробуочайынан үлэтин саҕалаабыта.
Үөрэххэ, билиигэ тардыһыылаах буолан, онно эбии эт-хаан өттүнэн эрчиллиилээх киһи 1972 сыллаахха Иркутскайдааҕы педучилище физкультураҕа салаатыгар үөрэнэ киирбитэ.
Үөрэҕин 1974 сыллаахха ситиһиилээхтик бүтэрээт, Баайаҕа И.М. Хатылаев аатынан оскуолатыттан оҕону-ыччаты спорт эйгэтигэр үөрэтэн-иитэн барбыта.
Игидэй Э.К. Пекарскай аатынан орто оскуолатыгар 1976 сыллаахха үлэлии кэлбитэ. Онтон ыла Игидэй, Баайаҕа оскуолаларыгар, Ытык Күөлгэ Пионердар дьиэлэригэр физкультура учууталынан, Игидэйгэ В.П. Андросов аатынан КСК дириэктэринэн барыта 50-ча сыл устата үтүө суобастаахтык үлэлээн кэллэ. Олоҕун бүтүннүү Таатта улууһугар спорт сайдыытыгар анаата. Чэпчэки атлетикаҕа, сүүрүүгэ, хайыһарга билигин даҕаны солбуллубат аҕа сүбэһит.
Спорт сүрдээх үчүгэй бырааһынньыга буолан ааста. Бырааһынньык бырааһынньык курдук, дьиримнии оонньуур чаҕылхай сулустаах буолла. Ол сулуһунан А.Е. Мординов аатынан Тааттатааҕы лицей IV кылааһын үөрэнээччитэ Валерия Румянцева буолла.
Кини сүүрүүтүн көрбүт бары да соһуйдулар, сөхтүлэр, үөрдүлэр. «Инникитин Таатта хайыһарга сулуһа бу сүүрэ сылдьар», «Комета курдук «сур» гынна» диэн саҥа аллайыылары иһиттибит. Ол курдук, I-IV уонна V-VI кылаастар кыргыттара 1 килэмиэтиргэ сүүрбүттэригэр, иккиэннэригэр кыттан бастаата. Онтон аны VII-VIII кылаастарга холонон, 2 км эмиэ I миэстэни ылан соһутта.
Дэбдиргэ хайыһарга трассатыгар сулустуу тыкпыт кимий, ким оҕотой?
Валерия аҕата Румянцев Андриан Николаевич кэпсиир:
-Валерия биһиги үһүс оҕобут буолар. Ийэтэ Румянцева Вероника Дмитриевна. Биһиги дьиэ кэргэн 5 оҕолоохпут. Валерия икки убайдаах уонна бырааттаах, балтылаах. Ыал улахан кыыһа буолан, ийэтигэр куруук көмөлөһөр.
Иккис кылаастан саҕалаан хайыһардыыр. Үксүн бэйэбит дьарыктыыбыт. Физкультураҕа учуутала Лука Анатольевич Данилов буолар. Кини бастакы тренерэ. Оҕобутун каникул кэмигэр куоракка киллэрэн дьарыктыыбыт. Быйыл оннооҕор хаҥкыга кытта эрчилиннэ. Онон улахан кыргыттары кытта киирсиитэ мээнэҕэ буолбатах, эрдэттэн бэлэмнээх, сырса үөрүйэх. Бэйэтэ баҕаран туран, улахан оҕолору кытта куоталаһар. Мин санаабар, оҕом бэйэтин тургутан көрөр. Сүрдээҕин кыайыытыттан үөрэн кэллэ. Күрэхтэһиигэ көрөөччүлэр даҕаны сөхтүлэр, бэйэтинээҕэр улахан оҕолору ырааҕынан быраҕан кэлбитин. Ситиһии эрчиллии баар буолан кэллэҕэ дии. Алдаҥҥа күрэхтэһэ барарга путевка ылла. Ол иннинэ үҥкүүтүн күрэхтэһиитигэр аны барар.
Өрөспүүбүлүкэтээҕи «Бриллиантовые нотки» фестиваль кыайыылааҕа буола сылдьыбыта. Үҥкүүгэ элбэх ситиһиилэрдээх. Музыкальнай оскуолаҕа үҥкүү кылааһыгар дьарыктанар. Эмиэ туйгуннук үөрэнэр. Салайааччыта Розалия Михайловна Иванова. Олоҥхонон эмиэ дьарыктанар. «Олоҥхоһут кыыс» улуустааҕы күрэскэ кыттыбыта. Улууска олоҥхоһут кыргыттары кытта күрэхтэһэн, III үрдэли ылбыта.
Спорду наһаа сөбүлүүр. Ис иһиттэн баҕаран туран дьарыктанар. Сүүрүүгэ улууска Х кылаастары кытта кыайталаабыта. Дуобаттыыр даҕаны. Учуутала, кылааһын салайааччыта Айыллаана Алексеевна Жиркова диэн. Оҕобут бары өттүнэн сайдарыгар кыһамньытын уурар. Кылаас оҕолоругар барыларыгар даҕаны кыһаллар. Хас биирдии ситиһиилэриттэн наһаа үөрэр.
Валерия иллэрээ сыл Дэбдиргэҕэ хайыһар спартакиадатыгар кыттан, II миэстэ буолан кэлбитэ. Кып-кыранан хотторон кыайан бастаабатаҕа. Онтон былырыын Дэбдиргэҕэ бастаабыта. Быйыл үс төгүллээх чөмпүйүөн буолла.
Валерия Румянцева үөрэх туйгуна. Тааттатааҕы лицей бастыҥ үөрэнээччитэ. Улуустааҕы «Ааҕыы тула» метапредметнэй олимпиада кыайыылааҕа, Улуу Кыайыы 80 сылыгар анаммыт өрөспүүбүлүкэтээҕи «Бастыҥ буочар» куонкуруска эмиэ ситиһиилээх. Улуустааҕы «Хаарчаана Куо» күрэххэ иккитэ кыттан, «Хаарчаана Куо» диэн анал ааты ылбыт, быйыл тэрээһини ыытыспыт.
Саха Өрөспүүбүлүкэтин спорка бэтэрээнэ, «Таатта улууһун сайдыытыгар кылаатын иһин” III истиэпэннээх уонна “Баайаҕа нэһилиэгин социальнай-экономическай сайдыытыгар кылаатын иһин” бэлиэлэри туппут К.П. Никифоров үбүлүөйдээх тэрээһинигэр А.Е. Мординов аатынан Тааттатааҕы лицей IV кылааһын үөрэнээччитэ Валерия Румянцева хайыһар суолун суолдьут сулуһа буолан сандаара тыкта! Константин Петрович илиититтэн үс мэтээли кэттэ, наҕараадатын тутта.
Валерия биһиги инники эрэлбит…Сэмээр күүтэбит…
Гизелла Софроновна Попова, Игидэй, Таатта.
