11 часов назад 14
Гражданскай сэрии дьоруойа, аатырбыт разведчик Иван Иванович Константинов-Дэлэгээт Уйбаан быйыл аата дорҕоонноохтук ааттанарыгар үс үөрүүлээх төрүөт баар: күн сирин көрбүтэ 135 сыла, бэрэссэдээтэллээбит “Тэҥнэбил” артыала тэриллибитэ 100 сыла, кини аатын сүгэр Амма улууһун Сулҕаччы оскуолата төрүттэммитэ 130 сыла.
Дэлэгээт Уйбаан туһунан кинигэни кини сиэнэ, Таатта улууһун Тыараһа орто оскуолатын учуутала Рена Нотаровна Егорова бэлэмнээн таһаарда.
Онон ити бэлиэ түгэннэринэн ситимнээн, биһиги, XI кылаас үөрэнээччилэрэ Айсен Данилов, Максим Максимов, Айхал Слепцов, Федя Степанов, билиини иҥэрбит үөрэхпит кыһатын туһунан кылгастык сырдатыахпытын баҕарабыт.
Иван Иванович Константинов-Дэлэгээт Уйбаан 1889 сыллаахха Сулҕаччы нэһилиэгэр төрөөбүт. Кини Сулҕаччыга суруксутунан, биир кэмҥэ ыстаарыстанан үлэлээбит.
1917 с. Олунньутааҕы өрөбөлүүссүйэ буолбутун кэннэ, кулун тутар ыйга саха уонна нуучча бааһынайдарын уобаластааҕы бастакы сийиэстэригэр дэлэгээтинэн талыллыбыт. Ити кэмтэн ылата норуокка Дэлэгээт Уйбаан диэн аатынан биллибит.
1920 сыллаахха өрөспүүбүлүкэҕэ бастакы “Сырдык” коммунаны, 1924 сыллаахха “Тэҥнэбил” артыалы тэрийсибит киһинэн буолар.
Гражданскай сэрии кэмигэр кыһыл бартыһаан, үрүҥ бандьыыттары утары хорсуннук охсуспут хорсун разведчик буолан, үгүс мүччүргэннээх сырыыларга сылдьыбыт. Иван Иванович булугас өйдөөх, олус сатабыллаах, дьону бэйэтигэр тардар, итэҕэтэр дьоҕурдаах киһинэн норуокка биллибит.
Быйылгы үөрэх дьылыгар кини аатын сүгэр оскуолаҕа 84 оҕо үөрэнэр.
Оскуолабыт төһө да аҕыйах ахсааннаах оҕолоох буоллар, иитэр-үөрэтэр үлэҕэ үөрэнээччи дьоҕурун, сатабылын, талаанын сайыннарыы, ыччаты патриотическай иитии, спорка уһуйуу хайысхаларын тутуһан, айымньылаахтык үлэлии турар.
Үөрэнээччилэр үөрэххэ ситиһиилэрэ сыл ахсын 100%, билиитин хаачыстыба 50 %-тан тахса буолар. Үөрэххэ киирии көрдөрүүтэ сыллата үрдүүр.
Бүтэрээччилэр үөрэххэ киириилэрэ сыллата үрдүүр. Оҕолор араас таһымнаах спортивнай, научнай, култуурунай, интеллектуальнай, айар күрэхтэхтэргэ ситиһиилээхтик кытталлар.
Оскуолабыт иитэр үлэҕэ биир сүрүн соруга – үүнэр көлүөнэ ыччаты норуот үтүө үгэстэригэр иитии-такайыы.
Үөрэҕи, дьарыгы дьүөрэлии тутан, оскуолабыт иһинэн араас хайысхалаах тэрээһиннэр, күрэхтэр ыытыллаллар:
“Зарница” байыаннай-спортивнай оонньуу, 2 хонуктаах казарменнай сбор, строевой хаамыы, нэһилиэк кырдьаҕастарыгар тимуровскай үлэ, о.д.а.
Саха норуота үйэлэргэ илдьэ кэлбит дьарыгын-үгэһин үйэтитэр сыаллаах оҕо ыһыаҕа, күһүҥҥү муҥха, муус ылыыта, “Байанай” булчут күрэҕэ тэрээһиннээхтик барар.
Тохсус кылаас биир бастыҥ үөрэнээччитэ Бурцев Тимур “Юные патриоты” сүлүөккэ кыттан, Санкт-Петербурга баран кэлбитэ.
Дойдуга буола турар быһыыны өйдөөн, сылаас наскы хомуйан, хаххалыыр маскировочнай сиэккэ өрөн, сурук уонна харысхал ыыппыппыт.
Оскуолабытыгар спорт олус сайдан турар. Оҕолор тустуу, мас тардыһыыта, волейбол, дуобат секцияларыгар ордук сөбүлээн дьарыктаналлар.
Волейболга, мас тардыһыытыгар сүүмэрдэммит хамаандалар састаапатарыгар киирэр оҕолордоохпут. Бу сотору орто бөлөх спортсменнара соҕуруу волейбол күрэҕэр бараары сылдьаллар.
Киэн тутта ааттыбыт бастыҥ спортсменнарбытын: дуобакка – Степанова Нелли (V кылаас), мас тардыһыытыгар, хапсаҕайга – Крюков Саша (X кылаас), Капитонов Дамир (VIII кылаас),
волейболга – Тышканбаев Саян (X кылаас), Носова Василина (VII кылаас).
Быйылгы үөрэх дьылыгар кэккэ сэмэй ситиһиилэрбитин сырдатан ылабыт.
Олимпиадаҕа:
Улууска Стручкова Рая (VIII кылаас) нуучча тылыгар, саха литературатыгар, обществознаниеҕа – I миэстэ, Максимов Максим (XI кылаас) физкультураҕа – I м, саха тылыгар, литературатыгар – призер, Яковлева Настя (X кылаас) биологияҕа – I м, физкультураҕа – призер, Степанова Нелли (V кылаас), Максимова Даяна (X кылаас) саха литературатыгар, Оконешникова Диана (V кылаас) саха тылыгар, Борисов Саша (X кылаас), Стручков Ярик (VIII кылаас) физкультураҕа – призердар, кустовой уонна улуустааҕы “Дьоҕур” олимпиадаҕа хамаанданан – I, II миэстэлэр.
Өрөспүүбүлүкэтээҕи “Олоҥхо” олимпиадатыгар Стручкова Рая (VIII кылаас) – I м, “Өксөкү өй”, Максимов Максим (XI кылаас), Слепцов Айхал (XI кылаас) – II м, “Шаг за шагом” английскай тылга Оконешникова Диана – I м, Степанова Нелли – II м, Максимов Максим – III м, Алексеева Диана (III кылаас) – II м, Максимов Олег (II кылаас) – II м, нуучча тылыгар Максимов Олег (II кылаас) – II м, Варламов Денис (II кылаас) – III м.
Чинчийэр үлэҕэ:
Улуустааҕы “Инникигэ хардыы” НПК-ҕа Максимов Сандал (VII кылаас), Стручкова Рая (VIII кылаас) – II м, Окороков Алгыс (VII кылаас) – III м, “Я-исследователь” НПК-ҕа Максимов Олег (II кылаас) – II м, “Первые шаги в науку” Алексеева Диана (III кылаас), Степанова Настя (III кылаас) – III миэстэ.
Өрөспүүбүлүкэтээҕи “Первые шаги в науку” Сивцева Катя (II кылаас) бастакы, Максимов Олег (II кылаас) III миэстэни ылбыттара.
Айар үлэ, интеллектуальнай тэрээһиннэргэ:
Улуустааҕы “Будущий дипломат” куонкуруска Слепцов Айхал (XI кылаас) – I миэстэ.
Өрөспүүбүлүкэтээҕи “Моя любимая книга” күрэххэ Окороков Алгыс (VII кылаас) – III м, тылбааска Степанов Федя (XI кылаас) – муҥутуур кыайыылаах, өйтөн суруйууга Стручкова Рая (VIII кылаас) – I м, Максимов Максим (XI кылаас) – II м, Данилов Айсен (XI кылаас) – III м, Слепцов Айхал (XI кылаас) – “Кэскиллээх суруйааччы” анал аат, “Байанай ыйа” уруһуй күрэҕэр II кылаас оҕолоро – II, III миэстэлэр.
Оскуолабыт маннык оҕолордоох буолан сайдар уонна үрдүк ситиһиигэ тахсар.
И.И. Константинов сыдьааннара, сиэннэрэ Дэлэгээт Уйбаан аатынан стипендия олохтообуттара. Бу анал аакка оскуоланы бүтэрэр үчүгэй үөрэхтээх, уопсастыбанньык, үлэһит, лиидэр, патриот уол оҕо тиксэр. Кэнники сылларга Максимов Павел, Стручков Радислав, Исаков Игорь стипендиаттарынан буолбуттара.
Ити курдук элбэх өрүттээх үлэни ыыппыт биир дойдулаахпыт, саха саарына Иван Иванович Константинов-Дэлэгээт Уйбаан аатын үйэтитэн, биһиги оскуолабыт кини аатын сүгэриттэн киэн туттабыт уонна үтүө суобастаахтык үөрэнэргэ-иитиллэргэ кыһаллабыт.
