5 месяцев назад 651
Икки улахан тэрээһиҥҥэ кыттар – дьоһун чиэс
Олоҥхо ыһыаҕын уонна Манчаары оонньууларын үөрүүлээх аһыллыыларыгар Роман Иванов бииригэр алҕаабытын, иккиһигэр ыллаабытын көрөн үөрдүм уонна киэн тутуннум.
Романы мин оҕо эрдэҕиттэн билэбин, Таатта улууһун Дьохсоҕон орто оскуолатыгар миигиттэн икки сыл алын кылааска үөрэммитэ. Оччолорго кини туохха талааннааҕа-тыыппалааҕа эҥин соччо биллибэт курдук этэ. Кылааһын “Бабочкалаах уолаттар” ансаамбылыгар ыллыырын өйдүүбүн. Уонна сыаҥкаҕа оонньуурун.
Кэлин үлэһит буолан баран арылынна. Мэҥэ Хаҥалас улууһун Ороссолуода кулуубугар уус-уран салайааччынан үлэлиир кэмигэр.
–Роман, хаһан эрэ Туймаада ыһыаҕар бэйэҥ охсубут хомустаргын быыстапкалыы тураргын көрөн соһуйбутум дии: “Уһанар буоллуҥ дуо?” – диэн.
-Оннук, уһаммытым син балайда буолла. Мэҥэ Хаҥалас норуотун маастарабын. Худруктуу сылдьан, түүннэри уһанар сылаалаах этэ. Ол иһин иллэрээ сыл үлэбиттэн уурайан, билигин манан эрэ дьарыгырабын. Сакаас элбэх, киирэ турар. Ыһыахтар ааһаннар, абааһы мунньаҕын кэнниттэн сыыйа тыаһыам-ууһуом этэ.
Бу Олоҥхо ыһыаҕар болгуо хомуһу уонна кыл кылыһах кырыымпаны оҥорууга күрэхтэстим. Дьүүллүүр сүбэ анал аатыгар тигистим. Туймаада ыһыаҕар быйыл уустар күрэхтэригэр үһүс миэстэ буолбутум, былырыын иккистээбитим.
– Олоҥхо ыһыаҕар алҕыыргын көрөн соһуйдум. Билбэт этим ээ, алгысчыт буолбуккун.
-Ыраатта ээ… Афанасий Федоровка уһуйуллубутум. Нэһилиэгим ыһыаҕар сыл ахсын алгыстыыбын. Онно-манна урууларга эҥин ыҥырыллар да, уһанарбыттан соло булан барбаппын.
Нерюнгрига Битээлий Очиров-Алгыс Ачыырап, Илгэлээх Испирдиэн уонна мин буолан үһүөн алҕаатыбыт. Биллэн турар, итиччэ улахан түһүлгэҕэ эдэр киһи сиэр-туом ыытарым чиэс-бочуот буоллаҕа дии. Долгуйбутум. Ол эрээри алгыскын этэр кэмҥэр уоскуйаҕын, наҕылыйаҕын, саҥаҥ бэйэҕиттэн сыыйа тахсан иһэр. Ураты турукка киирэн, ис-искиттэн итийэн хаалаҕын. Оччоҕо тулаҥ барыта сып-сылаас, сып-сырдык буолбукка дылы буолар.
– Алгыс аман тылынан арчылаан, көрдөһөн, махтанан, күнү таһаарбыккыт дии, былыт быыһыттан…
-Күн тыкпыта… Аман диэбиккэр сыһыаран эттэххэ, бу Нерюнгри сиригэр дьон бэйэтэ миэхэ аат иҥэрдэ – Аар Аман диэн. Арамаан диэҥҥэ дьүөрэлээн. Дьиҥэр, төрөөбүт күммэр сөп түбэһэр аатым Далан диэн, ол иһин бэйэбин Далан Уус дэммитим. Бааха Уус бэлиэбин оҥорон биэрбитэ. Аны билигин айар аатым Аар Аман Далан Уус диэн буолар буолла.
-Аар Аман-Арамаан, аны, Манчаары оонньууларыгар кытынныҥ дии.
-Бу күһүн Тааттаттан эрийэн: “Манчаары оонньууларыгар ырыата суруйуоҥ дуо?” – диэн көрдөспүттэрин, олох умнан кэбиспит этим. Өрөгөй ырыатын түмүгүн таһаарбыттарын ааҕан баран: “Арба, мин эмиэ айыахтаах этим ээ”, – диэн өйдөөн, эрэннэрбиппин толорон, күргүөмнээх үлэ, субуотунньук туһунан суруйан ыыппытым. Ону сөбүлээннэр, театрализованнай дьүһүйүүгэ киллэрбиттэр. Дойдубар тиийэн, өссө бэйэм баҕабынан оһуохайдаатым. Онон бэркэ дуоһуйан кэллим.
– Икки улахан тэрээһиҥҥэ дьоһун мииссийэлэри толордуҥ. Маладьыас, Роман, бэйэҕин бу курдук сайыннаран, талааҥҥын таһааран иһэргин көрөн астынабын. Кытаат, ситиһиилэр кэлэ турдуннар!
Кэпсэттэ Анисия Иевлева.
