1 месяц назад 1264
Василий Никифорович Ксенофонтов удьуор утумун салҕааччылара кимнээҕий?
Ханнык баҕарар норуот, омук быһыытынан барҕарарыгар үтүөлээх-өҥөлөөх дьонун үрдүктүн тутан, кинилэр олохторун, үлэлэрин, төрүччүлэрин үөрэтэн, сырдык ааттарын үйэтитэр.
Саха сирэ киэн туттар ыала, Василий Никифорович Ксенофонтов дьиэ кэргэнэ, хааннаах репрессия сиэртибэтэ буоланнар, хас да көлүөнэ устата үтүө ааттара умнулла, сиргэ-буорга тэпсиллэ сылдьыбыта. 1993 с. СӨ бастакы Президенэ М.Е. Николаев дьаныардаах туруорсуутунан, Ксенофонтовтар албаннаах ааттара норуоттарыгар төннүбүтэ, ыраастаммыта.
Ксенофонтовтар төрдүлэрин-уустарын өссө 2007 сылтан Тыа хаһаайыстыбатын академиятын Өктөмнөөҕү филиалын преподавателэ Татьяна Семеновна Степанова үөрэтэн саҕалаабыта. Онтон 2022 с. нэһилиэкпит кыраайы үөрэтээччитэ Галина Ивановна Белыхтыын Ксенофонтовтар төрүччүлэрин оҥорбуппут. Маныаха СӨ Национальнай архыыбын дириэктэрин солбуйааччы Наталья Степановна Степанова, архыып кылаабынай архивиһа Туйаара Андреевна Флегонтова, итиэннэ Хаҥалас улууһун Г.В. Ксенофонтов аатынан кыраайы үөрэтэр түмэлин үлэһиттэрэ Е.В. Скрябина, Н.Г. Тимофеева улаханнык көмөлөстүлэр.
Араспаанньалара Ксенофонтов диэн буолбутун туһунан
Арҕаа Хаҥалас улууһун IV Малдьаҕар нэһилиэгэр Бытык аҕа ууһун удьуордара Ксенофонтовтар халыҥ аймах уһаан-тэнийэн олорбуттара.
СӨ Национальнай архыыбыгар харалла сытар 1795 с. “Ревизскэй сказкаҕа” Ксенофонтовтар төрүттэрэ Аянит Бычаликын (1702 с.т.) суруллубут. Кини икки уоллаах эбит: Сартай – сүрэхтэнэн Василий Григорьев (1745 с.т.) уонна Дора – сүрэхтэнэн Архип Григорьев (1752 с.т.).
Василий Григорьев-Сартай кэргэнэ Дабба (1755 с.т.) – Томус Ожин кинээс нэһилиэгиттэн Чукун кыыһа. Халыымҥа кэлбит. Сартайдаах Дабба оҕолоро: Филипп Сартаев (сүрэхтэнэн Ксенофонт), Макар Сартаев, Лев, Федор уонна соҕотох кыыстара Ехтарыка.
“Агдаакы” кинигэ (хомуйан оҥорбуттар Г.Е. Шадрина, Ю.Е. Дьячкова) 99-100 страницаларыгар “Ведомость Синской Воскресенской церкви о “небывший” у исповеди и Святого причастия в течение 1830 г. В разделе 15 IV Мальжагарское родовое управление” диэҥҥэ сурулларынан, Ара (?) Григорьев 85 саастаах уонна Макар Сартакы 38-таах. Василий Григорьев-Сартай 85 сааһын ааһан баран өлбүт.
Сартай бастакы уола Филипп (Ксенофонт) Сартаев иккис кэргэнэ Улита (Любава) Чоймовалыын (1792 с.т.) биэс уолланан, Кирилл, Никифор, Петр, Егор, Николай аҕа уустарын салҕаабыттар. Бу уолаттара бары Ксенофонтовтар буолбуттар. Оттон Макар Сартаев оҕолоро Сартаевтарынан хаалбыттар. Лев Сартаевтан Львовтар саҕаламмыттар.
Нэһилиэгэр кинээстээн олорбут Никифор Ксенофонтов кэргэнэ Мавра Константиновалыын 5 уол оҕолоноллор. Онтон үһүс уол Василий Никифорович Ксенофонтов – Саха сирин биир бастыҥ дьиэ кэргэнин аҕа баһылыга.
В.Н. Ксенофонтов оҕолоруттан силис тардан…
Арҕаа Хаҥалас улууһугар кулубалыы, нэһилиэгэр хаста да кинээстии сылдьыбыт Василий Никифорович уонна Екатерина Максимовна Ксенофонтовтар оҕолоро:
Итинтэн удьуор утумун тэниппит Гавриил, Елена, Иван, Аркадий төрүччүлэрин билиһиннэрэбит.
Гавриил Васильевич Ксенофонтов
(1888-1938 )
Гавриил Васильевич иккис кэргэнэ Клавдия Арсеньевна Рогова Красноярскай куораттан төрүттээх. Кинилэр Леонид диэн биир уол оҕолоноллор.
Леонид Гаврильевич (1930-2009), оскуоланы кыһыл көмүс мэтээллээх бүтэрэн, Ленинградтааҕы целлюлознай-бумажнай бырамыысыланнас үнүстүүтүгэр технолог инженер идэтин ылар. Карелияҕа Кондопожскай целлюлознай-бумажнай кэмбинээккэ ананан, кэргэнэ Татьяна Павловна Агеевалыын уонна бастакы уоллара Михаилы (1955 с.т.) кытта үһүөн Горьковскай уобалас Правдинскай куоратыгар көһөллөр. Онно 1959 с. иккис уоллара Игорь төрүүр. Кэлин Иркутскайга көһөн кэлэллэр.
Михаил Леонидович Ленинградтааҕы лесотехническай академияны бүтэрэн, экэнэмиис идэтин ылар. Кириши куоракка нефтеперерабатывающай собуокка инженеринэн күн бүгүҥҥэ диэри үлэлии сылдьар. Кини Ирина Валентиновна диэн Ленинградтааҕы култуура үнүстүүтүн бүтэрбит кэргэннээх, икки кыыс оҕолоохтор. Улахан кыыстара Анастасия (1986 с.т.) Санкт-Петербурга документальнай киинэ устуудьуйатыгар үлэлиир, киинэ тыйаатырын салайар уонна бэйэтэ документальнай киинэлэри устар. Иккис кыыс Ксения (1989 г.р.) Анна диэн кыыстаах, Санкт-Петербурга олороллор.
Игорь Леонидович Черкесс куоракка олорон өлбүт.
Леонид Гаврильевич Иркутскайга үлэлии сылдьан, 1967 с. бастакы кэргэниттэн арахсан, Галина Николаевнаны (?-1996) кэргэн ылбыт. Москубаҕа көһөн барбыттар. 1971 с. Артем диэн уолламмыттар.
Артем Леонидович Москубаҕа Менделеев аатынан химическэй үнүстүүтү кыһыл дипломнаах бүтэрэн, үнүстүүтүгэр үлэлии хаалар. Светлана диэн дьахтары кэргэн ылар. Бу Светлана эрдэ кыыс оҕолоох эбит. Оттон уопсай оҕолоро – Игорь (1989 с.т.). Артем Леонидович 90-с сылларга үнүстүүттэн баран, коммерциянан дьарыгыра сылдьан, 2005 сыллаахха массыына саахалыгар түбэһэн, кэргэнин кытта иккиэн өлбүттэр.
Игорь Артемьевич Ксенофонтов олох көстө илик, кыайан булбакка сылдьабыт.
Онон Гавриил Васильевич 1 уол оҕолоох, 3 сиэннээх, хос сиэннэрдээх, хос-хос сиэннэрдээх.
Елена Васильевна
(1889-1979)
Василий Никифорович иккис оҕото Елена Васильевна 17 сааһыгар Амма Лээгититтэн төрүттээх иккис гильдиялаах атыыһыт, огдообо Иван Прокопьевич Антипиҥҥа кэргэн тахсан, алтата оҕоломмутуттан биир соҕотох Еленаны (1910-1946) тутан хаалаллар.
Кыыстара Елена Ивановна, учительскай үнүстүүтү бүтэрэн, Мэҥэ Хаҥаласка учууталынан үлэлии сылдьан, Илин Хаҥалас Хара нэһилиэгиттэн төрүттээх, Москубатааҕы үнүстүүтү бүтэрбит Георгий Георгиевич Петров-Бадаайы Уолугар кэргэн тахсан, 6 оҕоломмутуттан түөрдэ хаалар: Рейнгольд, Реогнеда, Реональда, Рейнида, итиэннэ Людмила диэн кыыһы иитэ ылаллар.
Онон Елена Васильевна 1 оҕолоох, 6 сиэннээх, хос, хос-хос, хос-хос-хос сиэннэрдээх.
Иван Васильевич Ксенофонтов
(1899-1972)
Иван Васильевич – соҕотох тыыннаах хаалбыт уоллара. Бастакы кэргэнэ Арҕаа Хаҥалас II Малдьаҕарыттан төрүттээх Вера Петровна Данилова. Киниттэн уол оҕоломмуттара (1926-1927) биир сааһыгар төннөр. Кыыстара Зоя Ивановна Ксенофонтова (1928-2023) – “Бочуот знага” уордьан кавалера, СӨ үтүөлээх учуутала, 3 оҕолоох, 4 сиэннээх, хос сиэннэрдээх.
Иван Васильевич, хаайыыттан кэлбитин кэннэ, кэргэнэ өлөн, ОГПУ сүгүн олордубакка, Үөһээ Дьааҥы оройуонугар тиийэн олохсуйар. Дулҕалаахха Сергеев аҕа ууһа ыал кыыстара Старостина Ольга Иннокентьевнаны кэргэн ылан, 6 уол оҕолоноллор.
Икки уол соҕуруу олорор, Иннокентий Василийдыын Тамбовскай уобалас Парлино дэриэбинэтигэр олорбуттар, билигин сибээскэ тахсыбаттар. Иван Иванович – Дьокуускай олохтооҕо.
Онон Иван Васильевич барыта 8 оҕо, 13 сиэн, хос, хос-хос сиэннэрдээх.
Аркадий Васильевич Ксенофонтов
(1901-1941)
Бэһис уол Аркадий Васильевич Москуба куоракка үөрэнэ сылдьан, Иркутскай куораттан төрүттээх Ильина Анастасия Андреевнаны (1901-1959) кэргэн ылан, онно олохсуйа хаалар. Икки оҕолоноллор: Нина (1926-2013) уонна Игорь (1932-2016).
Нина Аркадьевна Москубаҕа геодезия, аэрофотосъемка уонна картография инженердэрин үнүстүүтүн бүтэрбит. Бүтэһигин ССРС Миниистирдэрин Сэбиэтин картографияҕа уонна геодезияҕа управлениетын ыстаарсай инженеринэн үлэлээбит.
Нина Аркадьевна Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа Николай Александрович Тумарга кэргэн тахсан, икки оҕолонор: Елена (1950 с.т.) уонна Сергей (1957 с.т.).
Елена Николаевна Марина диэн кыыстаах (1982 с.т.). Сергей икки кыыстаах: Ольга (1982 с.т.) уонна Мария (1989 с.т.).
Игорь Аркадьевич (1932-2016) металлургическай собуоттары бырайыактыыр судаарыстыбаннай үнүстүүккэ электротехническай отдел салайааччытынан 35 сыл үлэлээбит. Биир кыыстаах, Анна диэн (1957 с.т.), сиэннээх.
Онон Аркадий Васильевич 2 оҕолоох, 3 сиэннээх, 4 хос уонна хос-хос сиэннэрдээх.
***
Василий Никифорович уонна Екатерина Максимовна Ксенофонтовтар оҕолорун төрүччүтүнэн аахтахха, 17 сиэннээхтэр, хос сиэннэрэ – 25, хос-хос сиэннэрэ – 29, хос-хос-хос сиэннэр, хос-хос-хос-хос сиэннэрдэрдээхтэр. Утум салҕанар.
Раиса Семеновна Степанова,
Чкалов олохтоох бибилэтиэкэтин үлэһитэ,
Хаҥалас.
