Олоҥхо тыла-өһө - Блоги Якутии

3 года назад 318

Олоҥхо тыла-өһө

«Былыргы дьыллар Быралыйбыт быһылааннаах мындааларыгар».
«Далеко за вершинами Древних лет тревожных». 
 («Дьырыбына Дьырылыатта Кыыс бухатыыр» олоҥхоттон).
Атын суолтата/Другое значение: 
•Дьонуттан, дойдутуттан тэйбит, ыраах сылдьар киһи, үөрүттэн быстыбыт кыыл-сүөл.
•Бродяга, странник, скиталец, одинокая птица или зверь.
(Ист: Большой толковый словарь якутского языка, доступен на сайте Национальной библиотеки Якутии nlrs.ru)

«Урукку хонуктар Уларыйбыт охсуһуулаах уорҕаларыгар»

«Стародавних дней бранных За далями дальними». 
(«Дьырыбына Дьырылыатта Кыыс бухатыыр» олоҥхоттон).
Атын суолтата/Другие значения: 
•Кыыл-сүөл көҕүс, иэн өттө, көхсө. Спина, спинной хребет.
•Сүөһү, кыыл тириитин көҕүс көп түүлээх, халыҥ өттө.Шкура вдоль хребта скотины, животного.
(Ист: Большой толковый словарь якутского языка, доступен на сайте Национальной библиотеки Якутии nlrs.ru)

«Хотугу улаҕатынанБудулҕаннаах муус муора модьоҕолонон,Иэҕэҥниэ диэн»
«Гадая, что сдвинется,С северной стороныИз океана ледового порог соорудили». 
(“Дьырыбына Дьырылыатта Кыыс бухатыыр” олоҥхоттон).
Атын суолтата/Другое значение: 
•Туох эмэ үрдэлэ, үрдүк бүүрүгэ. Окаймляющая часть чего-либо в виде выступа, выступ.
•Көмүлүөк оһох холумтана. Шесток камелька.

•«Төрөөбүт-үөскээбит алаһа дьиэм» диэн суолтаҕа.В значении «отчий дом» 
•Туох эмэ буолар кэмин саҕаланыыта, саҥа кэрдииһэ. Преддверие, начало, граница чего-либо.
•Туох эмэ муҥур уһуга, тиийиэхтээх кирбиитэ. Последняя черта, рубеж, конец, завершение чего-либо. 
(Ист: Большой толковый словарь якутского языка, доступен на сайте Национальной библиотеки Якутии nlrs.ru)

«Арҕаа саҕатынан Аҥааттыбат Аҥаат муора дьайыҥнанан, Холборуйуо диэн» 
«Боясь, что шататься начнёт, с западной стороны Из моря Араат невозмутимого края сделали». 
(«Дьырыбына Дьырылыатта кыыс бухатыыр» олоҥхоттон, олоҥхоһут – П.П.Ядрихинскай-Бэдьээлэ/Из олонхо «Девушка-богатырь Джырыбына Джырылыатта», сказитель – П.П.Ядрихинский-Бэдьээлэ).

«Айгырастаах-силиктээх Аан ийэ дойду» «На земле нарядной-разубранной». 
(«Дьырыбына Дьырылыатта кыыс бухатыыр» олоҥхоттон, олоҥхоһут – П.П.Ядрихинскай-Бэдьээлэ/Из олонхо «Девушка-богатырь Джырыбына Джырылыатта», сказитель – П.П.Ядрихинский-Бэдьээлэ).
Атын суолтата: 
Холбуу баайыллыбыт, элбэх уонна ыарахан (хол., күлүүс тыла) Связанные вместе (напр., связка ключей). Ист: Большой толковый словарь якутского языка, доступен на сайте Национальной библиотеки Якутии nlrs.ru)

«Айгырдаах-силиктээх Аҕа бараан дойдубун Аан бастаан соҕурдук Айан испиттэр эбит» 
«В роскошном наряде-убранстве отчую почтенную страну мою изначально вот так сотворяли, оказывается». 
(«Модун Эр Соҕотой» олоҥхоттон, олоҥхоһут – В.О.Каратаев/ Из олонхо «Могучий Эр Соготох», сказитель – В.О.Каратаев). 
•Силигэ ситтэ – онто-манта барыта толору ситтэ, туох да итэҕэһэ суох буолла. Все продумано до мелочей, сделано без изъянов и недочетов.
Ист: Большой толковый словарь якутского языка, доступен на сайте Национальной библиотеки Якутии nlrs.ru)

Добавить комментарий